DÜZCE ORTAOKULU Doç. Dr. Fatih ÖZÇELİK

Değerli okurlar bu haftaki yazımızı Düzce’nin eğitim tarihinde çok önemli bir yere sahip olan
Düzce Ortaokulu’na ayırdık. Düzce Ortaokulu 1 Eylül 1922'de “Düzce İdadisi” adıyla eğitim-
öğretim faaliyetlerine başlamıştır. Bolu Mutasarrıfı Fahreddin Bey zamanında Maarif Müdürü
Ahmet Talat Bey'in teklifi üzerine masrafları Vilâyet bütçesinden karşılanmak üzere Cedidiye
Camii'nin güneyinde ahşap tek katlı bir binada iki sınıflı olarak açıldı. Düzce İdadisi, 21 Ekim
1923'de Vilâyet idaresinden Maarif Vekâletine geçti ve Cumhuriyet'in ilanından sonrada
Düzce Ortaokulu adını aldı. 1922'den, Haziran 1925'de kapanana kadar okul müdürlüğünü
sırasıyla Ahmet, Nazmi, Azmi, Fehmi ve Mehmet Zekai Beyler yapmışlardır. Okulun
tarihinde en fazla iz bırakmış olan müdür daha sonra “Konrapa” soyadını alacak olan ve
Düzce’nin de damadı ve Düzce aşığı Mehmet Zekai Bey’dir. Öğrencileri sosyal ve sportif
açıdan geliştirmeyi amaçlayan Okul Müdürü ve Tarih-Coğrafya öğretmeni Mehmet Zekai
Bey, bir izcilik kolu kurarak Düzce’nin çeşitli yerlerine geziler düzenlemiştir. Hatta 16 Nisan
1925 yılında Mehmet Zekai Bey’in önderliğinde Düzce Ortaokulu izcilik koluna mensup
öğrenciler ve öğretmenler, ikinci tahrir imtihanının tatilinden istifade ederek Bolu'ya yaya
olarak gitmiş, Bolu'nun batı girişinde bulunan ve şehre yarım saat mesafede bulunan Paşa
köyünde törenle karşılanmışlardır. Daha sonra beraberce şehir merkezine gidilmiş ve Düzceli
izciler için Sanayi Mektebinde bir takım etkinlikler düzenlenmiştir. Ancak Düzce Ortaokulu,
Haziran 1925 tarihinde Mehmet Zekai Bey'in müdürlüğü döneminde öğretmen ve bina
buhranı gibi zorlayıcı sebeplerden ötürü Milli Mücadele döneminde Düzce’de İstiklal
Mahkemesi başkanlığı da yapmış olan Cumhuriyet’in ilk yıllarının ünlü Maarif Vekili
Mustafa Necati Bey’in görüşü çerçevesinde kapatılmıştır…! Öğretmen ve bina buhranı
nedeniyle kapatıldığı söylense de biz neden kapatıldığını gayet iyi bilmekteyiz. Ancak buraya
yazmayı uygun görmemekteyiz. Hâlbuki Düzce kazası o dönem bağlı bulunduğu Bolu’dan
daha fazla nüfusa sahipti. Cumhuriyetin ilk nüfus sayımı olan 1927 Genel Nüfus Sayımına
göre Bolu merkez kazanın nüfusu 55.991 kişi iken Düzce’nin 75.903 idi.
1933 yılında Düzcelilerin ısrarlı istekleri üzerine Düzce İkmal Orta Okulu adıyla
Hamidiye Mahallesi’nde bulunan, o dönem Hastane olarak kullanılan binada yeniden açılmış
ve 1936’da adı yeniden Düzce Ortaokulu’na çevrilmiştir.(Bu binada daha sonra uzun yıllar
Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu hizmet vermiştir.) 1933-1934 eğitim-öğretim
yılında 200 öğrenci ile öğretime başlayan okul 1945-1946 eğitim-öğretim yılına kadar öğrenci
sayısı 380 ila 450 arasında değişmiştir. 1946 yılından itibaren ise sayı süratli bir artış

göstermeye başlamış ve Ortaokulun şehir merkezine de taşınmasıyla da öğrenci sayısı 1.000'i
aşmıştır. 1957-1958 eğitim-öğretim yılının başında 16 sınıfa sahip okulun mevcudu 1191'e
ulaşmıştır.
Düzce Ortaokulu’nun merkeze 2,5 km uzaklıkta Akçakoca yolu üzerinde ve eski
hastane binasında açılması ulaşım zorluğunu beraberinde getiriyordu. Ayrıca laboratuvar ve
atölye gibi yerler bulunmadığı için okul binası eğitime ve öğretime elverişli değildi. 1949
yılında Düzce'de bulunan 3 ilkokuldan 122 öğrenci mezun oldu ve bunlardan 50'si ortaokula
kayıt yaptırdı. 72 ilkokul mezunu öğrenci ailelerinin çocuklarını ortaokula yazdırmamalarının
nedenleri arasında okumak istemeyiş, yaş ileriliği, başka okullara yazılma gibi sebeplerle
birlikte okulun merkeze uzak oluşu da etkili oldu. Şehir merkeziyle okul arasındaki uzun
mesafe Düzce Ortaokulu öğrencilerine ve öğretmenlerine zaman kaybettirmekte, dolayısıyla
onların çalışma, başarma, imkân ve enerjilerini azaltmaktaydı. Öğle yemekleri için eve
gidilemediğinden genel olarak beslenme aksatılmakta, özellikle de kış mevsimlerinde
korunaklı giyinememelerinden ötürü sağlık durumları tehlikeli boyutlara varmaktaydı.
Kaymakam Enver Saatçigil ve Belediye Başkanı Mehmet Gösterişli'nin de katıldığı
1948-1949 eğitim-öğretim yılının mezuniyet töreninde, Ortaokul Müdürü Halil Okan yaptığı
konuşmasında okulun kısaca tarihçesinden ve çekilen sıkıntılardan bahsetti. Önceden hastane
olan bu binanın, eğitime uygun olmadığını, merkeze uzaklığı dolayısıyla hem öğrencilerin
hem de öğretmenlerin çok zahmetler çektiğini, şehir içinde yeni bir ortaokul binasının
yapılması gerektiğini söyledi. Ayrıca Ortaokul Müdürü Halil Okan konuşmasında köylerden
gelen öğrencilerin barınabilmesi için bir pansiyonun yapılmasının da elzem olduğunu söyledi.
Cumhuriyet döneminde Düzce'nin ekonomik açıdan hızla gelişmeye başlaması sonucu nüfusu
hızla artmış, öğrenci sayısı çoğalmış ve zaten eğitime uygun olmayan bina iyice ihtiyaca
cevap veremez hale gelmiştir. Bu bağlamda Düzce'ye modern bir ortaokul binasının yapılması
için dernekler kuruldu. 1947 yılında şehir merkezine sağlıklı içme suyu getirmek amacıyla
kurulan "Düzce'yi İçme Suyuna Kavuşturma ve Güzelleştirme Cemiyeti" derneğinin bir amacı
da şehrin içinde yeni bir ortaokul binasının yapılmasını sağlamaktı.
1950 yılında Okul Müdürü Halil Okan'ın başkanlığında "Ortaokul Yaptırma ve
Yaşatma Derneği" kuruldu ve Belediye Başkanı Mansur Bayram'ın büyük çabalarıyla 1951
yılında Namık Kemal İlkokulu'nun bahçesinde yeni ortaokul binasının temeli atıldı. İnşaatın
en kısa zamanda bitirilmesi amacıyla dernek yararına yardım kampanyaları, konserler ve
birtakım etkinlikler düzenlendi. Özellikle 1953 ve 1954 yıllarında okul inşaatı için Düzce'de
faaliyet gösteren yerel basın da kullanılarak büyük yardım kampanyaları düzenlendi. Yardım

yapan köyler ve hayırsever Düzcelilerin adları ve yaptıkları yardımlar yerel basında
yayınlandı.
28 Ocak 1955 Cuma akşamı Nur sineması idarecisi Hüseyin Karaşabanoğlu tarafından
Ortaokul Yaptırma ve Yaşatma Derneği’ne gelir sağlamak amacıyla konser tertip edildi ve
toplanan paranın tamamı okul inşaatına harcanması için dernek yöneticilerine verildi. Millî
Eğitim Bakanı Celal Yardımcı, İlk ve Orta Eğitim Müdürü ve Teknik Eğitim Müdürü ile
birlikte, 11 Nisan 1955 Pazartesi günü Düzce'ye bir ziyaret gerçekleştirdi. Bakana Düzce'de
Bolu Milletvekilleri emekli General Fahri Belen ve Ahmet Hatı, Vali Celalettin Ünseli refakat
etti. Düzce girişinde okulun öğretmen ve öğrencileri tarafından karşılanan heyet, ilk olarak
inşa halindeki ortaokul binasına daha sonra da mevcut ortaokula gittiler. Celal Yardımcı
burada ortaokulun 1955-1956 eğitim-öğretim yılına yetiştirilmesi için gerekli tahsisatı derhal
göndereceğini söyledi. 26 Eylül 1955 Pazartesi günü Ortaokul Yaptırma ve Yaşatma
Derneği'nin çabaları, halkın yardımları ve Millî Eğitim Bakanı Celal Yardımcı'nın verdiği
ödenekler sonucunda Düzce Ortaokulu törenle açıldı ve 650 öğrenci yeni okulda eğitime
başladı. Her yıl öğrenci mevcudu artan ortaokulun 1958-1959 eğitim-öğretim yılında birinci
sınıfında 600, ikinci sınıfında 460, üçüncü sınıfında ise 260 öğrenci öğrenim gördü. 1958-
1959 eğitim-öğretim yılında Düzce Lisesi’nin açılmasıyla Düzce Ortaokulu Düzce Lisesi
içerisine alınmış ve lisenin orta kısmı hâline getirilmiştir. Değerli 81Düzce Haber okurları bize
ayrılan sütunu bu hafta da fazlasıyla doldurduk. Haftaya Düzce Lisesi’ni anlatacağımız yazıda
buluşmak dileğiyle…